10 نکته کوتاه تربیت فرزند
از جمله کارهای مهم والدین که سختی و البته شیرینی‌های خاص خود را دارد، تربیت فرزند است. تربیت فرزند در مرحله اول بیشتر معطوف به رفع نیازهای کودک می شود. اما محدود به این امر نمی ماند و چیزهای بیشتری را شامل می شود. برای اینکه بتوانید فرزندتان را مطابق اصول خود پرورش دهید لازم است زمان، تلاش و عشق و علاقه زیادی را به کودک تان هدیه کنید و حس دلسوزی و مسئولیت پذیری را چاشنی آن کنید. گاهی ممکن است در این راه خسته شوید و آن را بسیار دشوار ببینید، اما این خستگی با دیدن چهره معصوم فرزندتان زمانی که به شما لبخند میزند و یا خوابیده و یا بعدها در آینده ای نه چندان دور، زمانی که به انسانی مهربان، مسئولیت پذیر، با اعتماد به نفس و متکی به خود تبدیل شده؛ از بین خواهد رفت.
در این نوشتار همراه شما هستیم تا 10 نکته کوتاه تربیت فرزند که لازم است هر والدینی از آن آگاه باشد را مرور و بررسی کنیم. پس همراه ما باشید.
1. یک برنامه تربیتی مشخص تعیین کنید
یک برنامه تربیتی مشخص به صورت روزانه برای خود در نظر بگیرید. ثبات برای تربیت بچه ها واقعا مهم است. برنامه انتخابی شما باید متناسب با شرایط خانوادگی تان باشد و بتواند به کودک احساس آرامش و ثبات دهد.
- یک مثال خوب در این رابطه موضوع ساعت خواب است. کودکان باید هر روز هفته و حتی آخر هفته ها ساعت مشخصی برای خوابیدن و بیدار شدن داشته باشند. البته در شرایط خاصی مثل عید و یا مسافرت می توانید کمی انعطاف به خرج دهید.
- برای خوردن وعده های غذایی مختلف در طول روز نیز برنامه و زمان بندی مشخصی داشته باشید. کودک شما باید هر روز تقریبا در ساعت معینی غذا بخورد.
- برای کارهای روزانه زمان مشخصی تعیین کنید. کارهایی مثل انجام تکالیف و حتی بازی. خوب است بدانید داشتن زمان معین برای کارها علاوه بر ایجاد نظم، موجب افزایش تمرکز ذهنی نیز می شود.
2. برنامه روزانه داشته باشید ( روتین روزانه )
روز خود را به چند قسمت تقسیم کنید و برای هر بخش برنامه ریزی کنید. سعی کنید مراحل آسانی را برای دنبال کردن برنامه ها در نظر بگیرید تا کودک بتواند همه مراحل را به همان ترتیب انجام دهد.
10 راهکار برای برخورد با کودک لجباز
- برای مثال هر روز صبح موقع بیدار کردن فرزندتان را او ببوسید. بعد از بیدار شدن از او بخواهید تختش را مرتب کند. موهایش را شانه کند و دست و رویش را بشورد.
- از ابزار مختلف برای یادآوری و تشویق کودکان به انجام کارها کمک بگیرید. مثلا کار های روزمره را به ترتیب روی یک تابلو بنویسید.
- می توانید قبل از خواب کارهای روزانه ای را که با هم انجام دادید بگویید و او را تشویق کنید و کارهایی را که انجام نداده اید را بنویسید و در مورد فعالیت های فردا نیز صحبت کنید.
3. برنامه های تشویقی داشته باشید ( فوق برنامه )
خوب است چند برنامه ای را که فرزندتان از انجام آن لذت می برد پیدا و در برنامه هفتگی بگنجانید.
- از فعالیت های گروهی غافل نشوید که مزایای زیادی برای شما و فرزندتان خواهد داشت. از صمیمی تر شدن ارتباطات گرفته تا افزایش عزت نفس و سلامت جسم … .
- فعالیت های ورزشی را نیز در برنامه بگنجانید تا سلامت جسمی و روحی فرزندتان را نیز تضمین کنید. اگر به صورت خانوادگی و گروهی ورزش کنید که چه بهتر!
- سعی کنید با گنجاندن فعالیت های دوست داشتنی کودک در برنامه روزانه‌اش، او را تا حد ممکن از بازی های کامپیوتری و گشت و گذار در فضای مجازی دور کنید.
- همیشه یک برنامه مفید برای اوقات خالی فرزندتان داشته باشید. این فوق برنامه نباید حتما فعالیت مهم و خاصی باشد. مثلا می توان کمک کردن در مرتب کردن خانه، یا انجام چند حرکت ورزشی ساده و یا آب دادن به گلدان ها و دستمال کشیدن برگ آن ها باشد.
4. بازی بدون برنامه داشته باشید
بی برنامه بودن باعث سر رفتن حوصله کودک می شود. از طرف دیگر برنامه ریزی دقیق و بسیار جزئی نیز باعث می شود کودک نتواند خودش را سرگرم کند. اوقاتی که وقت اضافی دارید، بازی های ابتکاری انجام دهید. لازم نیست هر روز نوع بازی را در برنامه خود مشخص کنید. این کار می تواند شما را از یکنواختی خارج کند و اجرای برنامه روزانه را آسان تر کند.
5. به فرزندتان گوش دهید
یکی از نکات کلیدی و اساسی که روان شناسان در تربیت فرزند بر آن تاکید دارند، توجه کردن به صحبت های کودک است. با گوش دادن و توجه کردن به خواسته های کودک، آن ها از شما احساس احترام و مهم بودن دریافت می کنند. اما اگر نسبت به آن ها بی توجه باشید، احتمالا در آینده با کودکی لجباز و پرخاشگر او مواجه خواهید شد.
- هنگام صحبت با کودک سعی کنید توجه خود را به او نشان دهید و از کلماتی مانند درسته، راست میگی، درک می کنم و … استفاده کنید.
- از کودکان بخواهید با شما در مورد فعالیت‌هایشان، احساسات‌شان و آنچه فکر می کنند صحبت کنند.
- صحبت کردن با کودک به او احساس عزت نفس می دهد و ارتباط گیری کودک با دیگران را نیز برایش آسان تر می کند.
6. به کودکان احترام بگذارید
اگر به کودک تان احترام نگذارید نباید منتظر احترام دیدن باشید. عموما کودکانی که در دوران کودکی خود مورد احترام قرار نمی گیرند رفتار مودبانه و احترام آمیزی با دیگران نخواهند داشت.
- کودکان همانند بزرگسالان شایسته احترام دیدن هستند. پس به خاطر سن کمی که دارند آن ها را نادیده نگیرید!
- یکی از راه های احترام گذاشتن به کودکان این است که راه درست را به او نشان دهید ولی تحمیل نکنید. اجازه دهید کودک با اصولی که شما به او آموخته اید راه درست را انتخاب کند.
7. تنبیه و تشویق در تربیت فرزند
تنبیه بدنی گران ترین و در عین حال کم اثر ترین ابزار برای یادگیری و اصلاح رفتار است. در سالهای نخست زندگی کودک بهتر است بیشتر از تنبیه به تشویق کردن کودک تکیه کنید که کارایی بیشتری دارد و موثر تر است.
- در هنگام تنبیه باید عمل کودک نکوهش شود نه شخصیت او.
- مراقب باشید در تنبیه زیاده روی نکنید که اثر خود را از دست می دهد.
- تنبیه نباید با سرزنش و تحقیر کودک همراه شود.
- گاهی تنبیه کردن در تربیت کودک لازم است اما باید به تناسب آن با عمل کودک و جنبه تربیتی آن نیز توجه کنید.
8. موقعیت سنجی در تربیت کودک
رعایت این اصل که چه چیزی را چه زمانی باید به کودک آموخت نیز اهمیت زیادی در تربیت دارد. زمانی شروع به صحبت کردن با کودک کنید که کودک مشتاق شنیدن باشد.
کودکان مانند گل هایی هستند که در موقعیت مستعد شکوفا می شوند و اگر زودتر از موقع باز شوند، پژمرده می شوند.
9. بازیگوشی کردن کودک
کودکان و خردسالان باید به اندازه کافی بازیگوشی و کودکی کنند. بازیگوشی بچه در دوران کودکی نشانه فزونی عقل او در دوران بزرگسالی است. همچنین بازیگوشی و کنجکاوی در خردسالی باعث صبور شدن در سنین بزرگسالی می شود. هرگونه شتابزدگی برای خروج زودتر از این مرحله باعث مشکلاتی در آینده کودک می شود.
10. برای فرزندتان کتاب بخوانید
بخش مهمی از مفاهیم و اصول را می توان در غالب شعر و داستان های کودکانه بیان کرد. تهیه و خواندن کتاب خوب و مناسب برای کودکان باعث می شود تا راحت‌تر بتوان ارزش ها را به کودک منتقل کرد.
همچنین خو گرفتن فرزندتان با کتاب از خردسالی، خود یک دستاورد بزرگ است که باعث می شود کودک با دنیای بزرگتری آشنا شود و مهارت های بیشتری کسب کند.
سخن آخر
نکات بیان شده در 10 نکته کوتاه تربیت فرزند تنها بخش کوتاه اما مهمی از اصول تربیتی است که والدین باید با آن ها آشنا باشند و آن ها را بکار گیرند. برای تقویت این مهارت مهم لازم است والدین، سایر اعضای خانواده و افرادی که با کودکان سروکار دارند، همواره در حال مطالعه و یادگیری روش های صحیح و کاربردی برای تربیت کودکان باشند.
