برنامه غذایی نوزاد تا یکسالگی

اولین غذایی که می توان به برنامه غذایی کودک در کنار شیر مادر اضافه کرد، چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟ اولین طعمی که فرزند عزیز شما با آن آشنا می شود چیست؟ شیر مادر غنی ترین منبع غذایی برای رشد و سلامت نوزادان است و الویت اصلی برای تغذیه کودک تا شش ماهگی (180 روزگی) محسوب می شود. بعد از شش ماهگی توصیه می شود برای تغذیه تکمیلی شیرخوارگان از غذاهای کمکی نیز استفاده شود. جالب است بدانید قد نوزاد تا یکسالگی 50درصد افزایش دارد و وزن نوزاد نیز حدود سه برابر زمان تولد می شود.

سفره غذایی کودکان بخاطر ظرفیت محدود معده‌شان بسیار کوچک است. در اولین قدم شما باید کودک را با طعم و غذاهای ساده آشنا کنید. در ادامه شما را با برنامه غذایی نوزاد تا یکسالگی و باید ها و نباید های این دوره آشنا می کنیم.

شکل گیری عادات غذایی کودک

عادات مختلف انسان ها از جمله عادات غذایی از سنین بسیار پایین شکل می گیرد. انتخاب غذاهای مناسب برای کودک در پذیرش طعم های جدید اثر گذار است و در سلامت جسم و آینده کودک قابل ملاحظه خواهد بود. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که هیچ برنامه‌ی غذایی واحدی که برای همه کودکان مناسب و قابل توصیه باشد وجود ندارد. اما دستور العمل هایی که در ادامه به آن می پردازیم در تغذیه صحیح کودکان کمک کننده خواهند بود.

نوزاد به چند وعده غذایی نیاز دارد؟

اولین سوالی که پیش می آید، تعداد وعده های غذایی که باید در برنامه غذایی نوزاد تا یکسالگی گنجانده شود خواهد بود. در شش ماه نخست شیر مادر به تنهایی کفایت می کند و در کنار آن از قطره مولتی ویتامین نیز استفاده می شود.

 

وعده های غذایی در ماه هفتم

پس از پایان شش ماهگی می توان یک وعده غذایی ساده و سبک برای کودک تهیه کرد و آن را به دو الی سه وعده رساند. هدف در این دوره آشنا شدن کودک با طعم و قوام غذاست. به همین خاطر در چند روز ابتدایی یک یا دو قاشق مرباخوری غذای کمکی کافی خواهد بود. برای آشنا شدن کودک با شیوه جدید غذا خوردن، می توانید فقط نوک قاشق را در دهان کودک بگذارید. تا به مرور کودک یاد بگیرد چگونه لب و دهان خود را کنترل کند.

نکته قابل توجه دیگر این است که باید از مواد غذایی که احتمال ایجاد حساسیت دارند پرهیز کنید. دیگر آنکه در دادن غذا به کودک خود اصلا عجله نکنید. اگر فرزندتان در ابتدا هیچ علاقه ای به خوردن غذا ها نشان نمی دهد، اصرار نکنید و به همان مقدار کم بسنده کنید. فرزندتان به زودی به غذاهای جدید عادت می کند.

از جمله غذاهایی که برای شروع می توان به کودک داد این موارد است:

• فرنی آرد برنج
• حریره بادام
• سوپ
• انواع سبزیجات

 

هفته اول

در هفته اول از ماه هفتم، می توانید فرنی آرد برنج را به برنامه غذایی کودک اضافه کنید. اولین غذایی که به کودک داده می شود باید بافت نرم و ترکیبات ساده ای داشته باشد. به همین خاطر از برنج و به صورت فرنی استفاده می شود. بهترین زمان برای خوردن این غذا، صبح و پس از شیر مادر است. مقدار مصرف فرنی از یک قاشق شروع و می توان تا پایان هفته آن را به 5 الی 10 قاشق رساند.

غذای دیگری که می توانید امتحان کنید حریره بادام است. اغلب کودکان طعم آن را دوست دارند. اگر کودکتان تمایلی به طعم حریره نداشت، می توانید یک تکه سیب و یا به پوست کنده را رنده و به حریره اضافه کنید تا طعم دلپذیر تری پیدا کند.

 

خوراکی های ممنوع برای کودکان زیر یکسال

 

هفته دوم

برای هفته دوم می توانید سوپ را نیز به برنامه غذایی اضافه کنید. می توانید از سوپ گوشت یا ماهیچه، مرغ و بوقلمون استفاده کنید تا یک سوپ مقوی داشته باشید. این سوپ می تواند مخلوطی از برنج و گوشت با غلظتی شبیه به ماست باشد. بعد از آشنا شدن کودک با سوپ می توانید به مرور از سبزیجات نیز کمک بگیرید و مثلا هویج نیز به آن اضافه کنید.

زمان مناسب برای دادن سوپ به کودک ظهر ها می باشد. به این ترتیب صبح ها نوبت فرنی و یا حریره و ظهر ها نوبت سوپ خواهد بود.

هفته سوم

در هفته سوم می توانید از پوره سبزیجات استفاده کنید. می توانید تعداد وعده های غذایی را به سه بار در روز افزایش دهید و از پوره سبزیجات ( مثل پوره سیب زمینی، هویج و …) نیز استفاده کنید. پوره نیز باید بافت نرمی داشته باشد. برای نرم کردن پوره می توان از شیر مادر و یا شیر پاستوریزه و یا کره استفاده کرد.

 

 

هفته چهارم

در هفته آخر هفت ماهگی می توانید انواع سبزیجات را به غذاهای کودک بیفزایید. روند غذایی را می توانید مانند روند قبل ادامه هید. ( صبح ها فرنی یا حریره، ظهر ها سوپ + سبزیجات و عصر ها پوره )

وعده های غذایی در ماه هشتم

پس از اتمام هفت ماهگی می توان برنامه غذایی نوزاد تا یکسالگی را متنوع تر کرد.

در این ماه علاوه بر برنامه قبلی می توانید از مواد غذایی دیگری همچون ماست، زرده تخم مرغ و آب میوه طبیعی نیز استفاده کنید. همچنین می توانید با استفاده از بلغور جو و حبوباتی با هضم آسان همچون عدس و ماش به سوپ کودک غلظت بیشتری بدهید و آش های خوشمزه ای تهیه کنید.

همچنین در اواسط ماه هشتم می توانید پوره میوه را هم در برنامه غذایی کودک بگنجانید. میوه های کاملا رسیده و نرم همچون سیب،گلابی، هلو، انبه، آلو، هندوانه و موز را نرم و پوره مانند کنید و به کودک بدهید.

آب میوه نیز به مقدار کم (12 قاشق) برای کودکان مجاز است. بهتر است از لیوان های نشکن و یا آبمیوه خوری استفاده کنید.

 

 

وعده های غذایی در ماه نهم و دهم

اغلب کودکان در نه ماهگی می توانند با دست های خودشان غذا بخورند و نوشیدنی ها را بنوشند. می توان از غذاهایی با غلظت بیشتر همچون هلیم و پلو نیز استفاده کرد. در این دو ماه می توان نان، ذرت، ماکارانی و حبوبات را به برنامه غذایی کودک افزود. برای استفادع از حبوبات بهتر است آن ها را اقبل بخیسانید تا نفخ آن گرفته شود.

می توانید تکه های نان به خصوص نان سنگک که بهترین نوع نان حساب می شود را به کودک بدهید. اما کاملا باید مراقب باشید و کودک را تحت نظر داشته باشید.

 

 

وعده های غذایی در ماه یازدهم و دوازدهم

پس از گذشت چند ماه و تنوع پیدا کردن لیست غذای کودک، مهارت او را در جویدن تقویت کرده است. با دندان در آوردن کودک مهارت های او نیز بیشتر می شود و می تواند تکه های غذا را بکند و بجود. کودکانی که هنوز دندان در نیاورده اند این کار را با لثه های خود انجام می دهند. در این دوره نیز نظارت و مراقبت در هنگام غذا خوردن کودک الزامی است.

غذاهایی مانند کته، پلو، خوراک به لیست غذاها اضافه می شوند. همچنین در صورت تمایل کودک می توان تعداد وعده های غذایی را که بین سه تا چهار بار در روز است افزایش داد و یک یا دو میان وعده نیز به آن افزود.

افزودن مواد غذایی همچون موارد زیر از این پس مجاز می باشد:

• چغندر
• شلغم
• اسفناج
• کرفس
• آبلیمو
• آب نارنج
• لیمو عمانی

اضافه کردن نمک به غذای کودک هنوز نیز توصیه نمی شود. به همین خاطر غذایی که کودک می خورد و غذای سایر اعضا باید جدا باشد. به طور کلی غذای کودکان باید از کمترین میزان نمک و ادویه تهیه شده باشد.

برای میان وعده می توان از میوه ها، نان، خرما، شله زرد، حلوا، بیسکوئیت های ساده و بستنی استفاده کرد.

 

روش های خانگی پایین آوردن تب کودک

 

سخن پایانی

البته توجه داشته باشید که غذای اصلی در برنامه غذایی نوزاد تا یکسالگی همچنان شیر مادر است. غذاهای کمکی نقش تقویتی و کمکی خواهند داشت. به همین خاطر توصیه می شود کودک در طول شبانه روز به طور مکرر و بر حسب تقاضای خود و همچنین قبل از وعده غذایی با شیر مادر تغذیه شود. هیچ کدام از غذاهای کمکی نمی توانند جایگزین شیر مادر شوند. همچنین پس از شش ماهگی دادن آب جوشیده‌ی خنک چند بار در طی روز نیز توصیه می شود.