تغذیه دوران بارداری و حاملگی چگونه باید باشد

تغذیه دوران بارداری

دوران بارداری به همراه تغییرات بدنی بسیار زیادی است، این دوران از مهم ترین و پرمخاطره ترین دوران  زندگی مادر و فرزند است که از نظربهداشتی و زندگی اجتماعی برای فرد و خانواده و اجتماع اهمیت بسیاری دارد. مادران باردار به دلیل فشارهای قابل ملاحظه این دوران و تغییرات هورمونی، متابولیکی و فیزیکی و افزایش نیازهای غذایی، نسبت به سوءتغذیه بسیار آسیب پذیر هستند. در واقع رشد و نمو جنین رابطه نزدیکی با تغذیه دوران بارداری مادر دارد و تأمین نیازهای او با دریافت مواد مغذی مادر آمیخته شده است

،مطالعات مختلفی نشان داده اند که بهبود تغذیه دوران بارداری مادر چه قبل و چه در دوران بارداری، عامل مهم تری نسبت به کمیت و کیفیت تغذیه در دوران نوزادی است و در کاهش مرگ و بهبود سلامت نوزادان بسیار تأثیرگذار است،یکی از شاخصه های معتبر کنترل وضعیت تغذیه، افزایش وزن مادر در دوران بارداری است،اضافه وزن کمتر از مقدار توصیه شده، با نقایص عصبی در جنین، زایمان پیش از موعد و تولد نوزاد کم وزن همراه است.

اضافه وزن دوران باردای

همچنین اضافه وزن بیش از حد مجاز، منجر به تولد نوزادان بزرگ، افزایش سزارین، افزایش بروز فشار خون حاملگی، مسمومیت حاملگی، دیابت حاملگی و خونریزیهای زایمانی می شود. بنابراین زنان باردار در هر شرایط بدنی )، وزن بالا و چاق(، باید افزایش وزن متناسب با  BMI خود داشته باشند، مواد غذایی مورد نیاز جنین که در دوران بارداری بوسیله جفت از خون مادر تأمین می شود، در صورت سوءتغذیه مادر، به راحتی  دریافت نخواهد شد. بر این اساس، زنان باردار باید در بهترین شرایط جسمانی بوده و رژیم تغذیه دوران بارداری مناسب داشته باشند. نیاز به مواد مغذی از یک فرد به فرد دیگر متفاوت بوده و بستگی به شرایطی از قبیل شغل، جغرافیای محل زندگی و سبک زندگی دارد.

افزایش نیاز غذایی زن باردار طی این دوران به معنی غذا خوردن بیش از اندازه یا خوردن به جای دو نفر نیست، بلکه غذای مصرفی باید تازه و مطبوع باشد و البته مقادیر مورد نیاز پروتئین، کربوهیدرات، چربی، ویتامین و سایر مواد معدنی بدن را تأمین کند ،تغذیه دوران بارداری مادران باردار باید به حدی باشد که ضمن حفظ ذخایر مواد مغذی بدن، دوران شیردهی موفقیت آمیزی را در پی داشته باشد. وزن فرد در شروع و حتی قبل از بارداری و همچنین افزایش آن در این دوران روی نتیجه بارداری اثرگذار است.

دانشمندان بر این باورند  که سوءتغذیه در دوران بارداری و یا پیش ازآن، از علل بسیار مهم کم وزنی در زمان تولد و مرگ ومیر در دوران جنینی و یا در روزها و هفته ها و یا ماه های اول زندگی می باشد ،رشد و نمو شیرخوار و کودک، تابعی از تغذیه کوتاه مدت و یادرازمدت زن باردار و تغذیه بعدی کودک است. از مادری که ازتغذیه صحیح و خوبی در زمان قبل و پس از بارداری برخورداربوده،انتظار تولد نوزاد سالم می رود و نداشتن وضع تغذیه مناسب در اینتولد نوزاد کم وزن با شرایط فیزیکی نامناسب را بهزمان ها، احتمالا ً دنبال خواهد داشت ،کمبودهای تغذیه ای به دلیل کاهش وزن جفت، منجر به تولد نوزادان کم وزن، زایمان زودرس و یا مشکلات

دیگر مانند بالارفتن فشار خون بارداری می شود که ضرورت تنظیم یک برنامه تغذیه دوران بارداری مناسب در این دوران را می طلبد، باید توجه کرد که تغذیه یک امر چند عاملی است و متأثر از عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و غیره می باشد. بطور مثال در رابطه با مسائل فرهنگی، پدیده خرافات و سنت ها وجود دارد.برای نمونه در برخی فرهنگ ها طبقه بندی سرد و گرم برای غذاهاوجود دارد و اعتقاد بر این است که از خوردن انواعی از غذاها دردوران بارداری باید پرهیز شود و بر عکس لازم است برخی دیگر ازمواد غذایی را بیشتر مصرف نمود.

همچنین در برخی مواقع به زن باردار از نظر تغذیه دوران بارداری بیشتر توجه می شود.لذا باید آگاهی جامعه و البته کارکنان بهداشتی به نفع بهبود وافزایش رفتارهای مثبت غذایی در کنار کاهش رفتارهای نامطلوب بکار گرفته شود. دوران بارداری سالم، نیازمند انتخاب رژیم غذایی وسبک زندگی سالم است که در نهایت منجر به حاملگی موفقیت آمیز گردد سازمان های متولی سلامت توصیه نموده اند همه مادران باید با دیدآینده نگر، رژیم غذایی سالمی را در پیش گیرند از آنجا که مادران باردار به دلیل علاقه به جنین خود و حفظ سلامتی او، به توصیه های بهداشتی علاقه مند بوده و در جستجوی دستیابی به اطلاعات هستند، لذا بررسی آگاهی و نگرش ایشان در این دوره در جهت برنامه ریزی برای تغییر در عادات غذایی اهمیت بسیاری دارد

عوامل مهم در تغذیه دوران باردای

یکی از استراتژی های عمده در برنامه های توسعه جهت بهبود تغذیه،آموزش و افزایش آگاهی غذایی خانوار به ویژه مادران است. این بخش در حقیقت قسمتی از همه آموزش های اساسی و اصولی در دوران بارداری است. بر اساس نتایج حاصل از مطالعات انجام شده، كاربرد مدل اعتقاد بهداشتي در جهت آموزش تغذيه به منظور افزايش وزن توصيه شده در زنان باردار، نتايج موفقي را در مقايسه  با آموزش هاي سنتي داشته است  نظر به اهمیت اجرای مداخالتی مانند مداخالت آموزشی )داراي چارچوب نظري از جمله مدل اعتقاد بهداشتی(، برای پیشگیری و کاهش اختالالت ناشی از مشکالت تغذیهای زنان باردار،

نگرش نسبت  به تغذیه دوران باردای

بالا رفتن ادراک شخص در مورد شدت آسیب سوتغذیه که در نتیجه تغذیه نادرست دوران بارداری  پدید می آید به برون رفت از این مشکل کمک می کند.  افزایش درک فرد نسبت به منافع حاصل از انجام یک رفتار نادرست در مورد تغذیه منجر به  کاهش موانع و هزینه ها در نتیجه یک رفتار بهداشتی می شود.   اطمینان فرد از اینکه دارای توانایی الزام برای پیگیری یک رفتار بهداشتی است.  راهنمایی جهت تسریع در اتخاذ رفتار بهداشتی. مدل اعتقاد بهداشتی که یک مدل فردگراست و سعی در تغییر نگرش افراد دارد،  به همین علت به عنوان چارچوب  انتخاب می شود.